คุณรู้หรือไม่
ตู้ปลอดเชื้อ (Biological safety cabinets)
ตู้ปลอดเชื้อ Biological safety cabinet (BSC) บางครั้งก็เรียก biohazard hood , biohazard safety cabinet , microbiological safety cabinet เป็นอุปกรณ์ สำคัญสำหรับการทำงานกับ biohazard ใน BSL2-4 ใช้เป็นพื้นที่สำหรับทำงานกับ biohazard โดยตรง อากาศที่ไหลเวียนอยู่ภายในตู้จะมาจากอากาศจากภายนอกตู้ (room air) ที่ถูกดูดเข้าทางด้านหน้าตู้ ไหลผ่านตัวผู้ปฏิบัติงานที่นั่งอยู่หน้าตู้เข้าไป
ส่วนอากาศที่ถ่ายเทออกสู่ภายนอกตู้จะถูกกรองผ่าน Hepa filter ที่สามารถดักจับอนุภาคที่มีขนาดเล็กถึง 0.3 ไมครอน (เศษหนึ่งส่วนล้านของเมตร) ได้ถึง 99.97% ซึ่งไม่มีจุลชีพใด ๆ เท่าที่รู้จักสามารถผ่านไปได้ อากาศที่ผ่าน Hepa Filter จึงสะอาด มีตู้ปลอดเชื้ออีกสองชนิดที่ได้ยินกันบ่อย ๆ คือ Horizontal laminar air flow และ Vertical laminar air flow ทั้งสองอย่างนี้ไม่เป็น biological safety cabinet เพราะอากาศที่ไหลผ่านพื้นที่ทำงานในตู้จะไหลเข้าหาผู้ปฏิบัติงานโดยตรง ทำให้ไม่สามารถใช้ทำงานกับ biohazard ได้ จึงเหมาะสมที่จะใช้กับงานอย่างอื่นที่ไม่เป็นอันตรายกับคน เช่น งานเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช
ตู้ BSCs มีด้วยกัน 3 แบบ คือ (class I - III)
- BSC Class I : อากาศที่ไหลเข้าสู่ภายในตู้จะไหลเวียนอยู่เหนือพื้นที่ทำงาน และถูกกรองผ่าน Hepa Filter ก่อนจะออกสู่ภายนอก กลับเข้าสู่อากาศภายในห้องปฏิบัติการอีกครั้ง อากาศที่ไหลผ่านพื้นที่ทำงานจึงอาจจะไม่สะอาด อาจทำให้งานเกิดการปนเปื้อน (Contaminate) จากเชื้อภายนอกตู้ได้ เรียกว่า ' ป้องกันคน แต่ไม่ป้องกันงาน '
- BSC Class II : อากาศจากภายนอกจะไม่ผ่านพื้นที่ทำงานโดยตรงแต่จะถูกกรองผ่าน Hepa Filter ก่อน อากาศที่ผ่านการกรองแล้วส่วนหนึ่งจะไหลย้อนพ่นลงสู่พื้นที่ปฏิบัติงาน อีกส่วนจะปล่อยออกภายนอกตู้ อากาศที่ไหลผ่านพื้นที่ทำงานจึงเป็นอากาศที่สะอาด แบบนี้เรียกว่า ' ป้องกันทั้งคนและงาน '
- BSC Class III : เป็นตู้ปิด ด้านหน้าตู้จะเป็นช่องให้สอดมือเข้าไปในถุงมือที่จะเชื่อมติดอยู่กับผนังตู้ ด้านใน อากาศภายนอกจะเข้าตู้ผ่านทางช่อง Supply air เท่านั้น ซึ่งจะมี Hepa Filter ติดอยู่ด้วย ส่วนอากาศที่ปล่อยออกจะถูกกรองผ่าน Hepa Filter ถึง 2 ชั้น แรงดันอากาศภายในตู้จะน้อยกว่าภายนอก (negative pressure) ชิ้นงานและอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่จะนำ เข้า - ออก จากตู้จะต้องผ่านทาง double ended autoclave ที่ติดอยู่ด้านข้างของตู้ ซึ่งมีประตูปิด - เปิด สองด้าน ของจะถูกฆ่าเชื้อก่อนจะนำออกจากตู้
